سیستم ارت در ساختمانهای مسکونی و ادارات و کارخانجات یکی از مهم ترین قسمتها می باشد. چرا که ارت حفاظت از افراد را تامین میکند.

دستمزد اجرای چاه ارت سطحی با صفحه مسی و میله ای pdf

سیستم ارت در ساختمانهای مسکونی و ادارات و کارخانجات یکی از مهم ترین قسمتها می باشد. چرا که ارت حفاظت از افراد را تامین میکند.

آموزش نصب انواع سیم ارت

هم بندي اضافي براي هم ولتاژ كردن ارت : چنانچه كمترين شكي نسبت به كارايي وسايل قطع خودكار مدار، (فيوزها، انواع كليدهاي خودكار) وجود داشته باشد، بايد از هم بندي اضافي براي هم ولتاژ كردن ارت استفاده كرد .هم بندي اضافي ارت ممكن است كليه تأسيسات، قسمتي از آن و يا يك دستگاه يا وسيله يا محل را در برگيرد. هم بندي اضافي ارتینگ (earthing) براي هم ولتاژ كردن، بايد كليه قسمتهاي هادي يا فلزي را كه به طور همزمان در دسترس اند، در بر گيرد از جمله:

  1.  كليه بدنه هاي هادي دستگاه ها و لوازم نصب ثابت
  2.  قسمت هاي هادي بيگانه از هر نوع
  3.  قسمت هاي فلزي قابل دسترس در ساختمانها مانند اسكلت فلزي و غيره

در صورت نياز به ايجاد هم بندي سیستم ارت اضافي در هر قسمت از ساختمان، ترمينال يا شينه هم بندي اضافي آن قسمت توسط PE هادي هم بندي اضافي به ترمينال يا شينه ارت PEتابلو برق تغذيه كننده مدارهاي آن قسمت متصل مي گردد.

انواع،قیمت،همبندی و مقاومت ارت سیستم های مختلف ارت

قطع خودكار مدار در اثر اتصال كوتاه:
قطع خودكار مدار، در زماني مجاز، مهم ترين مشخصه هر سيستم الكتريكي است .بنابراين از نظر ايمني در صورت بروز اتصالي بين يك هادي فاز و يكي از مدارهاي زير، قطع خودكار مدار، در زماني مجاز، الزامي است.

  1. بدنه هاي هادي
  2.  سیم ارت (PE)
  3.  سیم ارت –نول(PEN)

ولتاژ ظاهر شده برروي بدنه هاي هادي در اثر اتصالي نبايد هيچگاه به مدتي طولاني از 50 ولت تجاوز كند. و هر چه اين ولتاژ بيشتر باشد، لازم است تغذيه مدار در زماني كوتاهتر قطع شود. براي رسيدن به اين هدف لازم است این رابطه برقرار باشد:ولتاژ ظاهر شده برروي بدنه هاي هادي در اثر اتصالي كه در آن فرمول:

Za: امپدانس حلقه اتصال كوتاه از منبع تغذيه (هادي فاز +هادي ارت  يا هادي ارت –نول +فاز دیزل ژنراتور يا ترانسفورماتور)، برحسب اهم، Za را ميتوان از راه محاسبه يا به طريق اندازه گيري بدست آورد.
Ia: شدت جريان اتصال كوتاهي است برحسب آمپر كه وسيله حفاظتي را در زماني مجاز قطع خواهد كرد.
Uo:ولتاژ بين هادي فاز و ارت سيستم كه برابر % 95 ولتاژ نامي ميباشد(ولتاژ نامي برابر 230 ولت). 

حداكثر مجاز زمان قطع در صورت بروز اتصال كوتاه بين يك هادي فاز و بدنه با هادي ارت و يا کابل ارت –نول در جدول زير نشان داده شده است.

حداكثر مجاز زمان قطع در صورت اتصال كوتاه بين هادي فاز و بدنه يا کابل ارت و يا کابل ارت-نول

سيستم نيرو

ولتاژ نامي

250≥U0>120

حداكثر مجاز زمان قطع (ثانيه)

TN

براي مدارهاي نهايي با وسيله حفاظتي تا 32 آمپر

0/4

براي مدارهاي توزيع غير از نهايي

5

TT

براي مدارهاي نهايي با وسيله حفاظتي تا 32 آمپر

0/2

براي مدارهاي توزيع غير از نهايي

1

تبصره: سيستم TTفقط از نظر مقايسه نشان داده شده است .اگر در يك سيستمTT هم بندي كامل بين همه سيستم هاي لوله كشي و سازه هاي ديگر ارت انجام شده باشد مي توان در آن از مقادير مربوط به سيستمTNاز جدول بالا استفاده نمود . نظر به اينكه فيوزها و كليدهاي خودكار با توجه به ملاحظاتي مانند شدت جريان بار، شدت جريان راه اندازي و غيره انتخاب ميشود .

لازم است پس از انجام انتخاب اوليه نسبت به كارآيي آ نها از نظر ايمني طبق رديف فوق اقدام شود . چنانچه مقدار جريان اتصال كوتاه براي قطع وسيله حفاظتي(بریکر) در شرايط موجود و قطع در زمان مناسب كافي نبود، بايد از يك يا چند روش زير استفاده شود:

  1.  سطح مقطع مدار تغذيه بزرگتر انتخاب شود تا امپدانس حلقه اتصال كوتاه كمتر شود و جريان اتصال كوتاه به مقدار كافي افزايش يابد.
  2.  به جاي وسيله حفاظتي انتخاب شده از وسيله حفاظتي مناسب تر استفاده شود.
  3.  در صورت عدم امكان تامين شرايط بند الف و ب فوق الذكر، از هم بندي اضافي براي هم ولتاژ كردن ارت استفاده شود .

روش اخير مطمئن ترين راه جلوگيري از برق گرفتگي در همه موارد است. در سيستم هاي TN وصل مستقيم بدنه هاي هادي به الكترود زمين مستقل، يعني الكترودي كه مستقل از اتصال زمين نول باشد، ممنوع است .جز در مواردي كه مدارهاي تغذيه توسط كليدهاي جريان باقيمانده RCD حفاظت شود كه در اينصورت، مدار تغذيه كننده تجهيزات بايد داراي هاديهاي ارت و نول مجزا بوده و مقاومت الكترود مستقل نيز در فرمول روبرو صدق كند:مقاومت الكترود ارت مستقل نسبت به جرم كلي زمين، برحسب اهم  كه در این رابطه:

RA:مقاومت الكترود ارت مستقل نسبت به جرم كلي زمين، برحسب اهم 
I: برحسب آمپر جريان عامل كليد جريان باقيمانده RCD
UL: حداكثر ولتاژ تماس مجاز، برحسب ولت (براي محيط هاي عادي 50 ولت)

سطح مقطع کابل نول
سطح مقطع سیم نول(سيستم سه فاز) نبايد از مقادير ارائه شده در جدول زير كوچكتر باشد:

سطح مقطع هادي خنثي

سیم و کابل هاي فاز و نول بايد از يك جنس باشند. جنس سیم هاي فاز و نول مدارهاي نهايي (روشنايي، پريز و غيره) بايد از مس باشد. استفاده از كابل يا هادي آلومينيومي در شبكه توزيع و تغذيه مياني با رعايت اين شرط كه هادي فاز آن بزرگتر یا مساوي 25 ميلي متر مربع باشد بلامانع ميباشد.

در صورت وجود ضريب توان هاي متفاوت فازها، عدم تعادل بارها و يا وجود هارمونيك ها، سطح مقطع سیم نول در اين موارد معادل حداقل سیم فاز و يا حتي از آن بيشتر بايد انتخاب شود. در صورتي مي توان از كليد يا وسيله حفاظتي در مسير کابل نول استفاده كرد كه كنتاكت مربوط به کابل نول قبل از سیم يا کابل هاي فاز وصل و در موقع قطع، بعد از جدايي فاز قطع شود .

در غير اينصورت از هيچ نوع كليد و يا به وسيله حفاظتي كه شرايط مذكور را نداشته باشد نبايد در مسير هادي نول استفاده شود.
سطح مقطع کابل ارت ، ارت –نول:
سطح مقطع سیم ارت ، بايد با توجه به شرايط زير انتخاب شود:

  1. قطع مطمئن كليد بریکر مدار در حداقل جريان اتصال كوتاه فاز به هادي در زمان مجاز.
  2. تحمل حداكثر جريان اتصال كوتاه با توجه به زمان قطع كليد (حداكثر 5 ثانيه).

در صورت رعايت بندهاي الف و ب و انجام محاسبات لازم براي تعيين سطح مقطع سیم ارت براساس استانداردهاي IEC57-5-60364 نتايج به دست آمده از محاسبات مبناي تعيين سطح مقطع سیم ارت قرار خواهد گرفت .در غير اينصورت و عدم انجام محاسبات و يا عدم تامين شرايط فوق الذكر، جدول بالا مبناي تعيين حداقل سطح مقطع سیم ارت خواهد بود.

سطح مقطع سیم ارت–نول PEN نبايد از 10 ميلي متر مربع براي سیم مسی و 16 ميلي متر مربع براي سیم آلومينيومي كمتر باشد. چنانچه جنس سیم ارت از جنس سیم فاز نباشد در اين حالت حداقل سطح مقطع سیم ارت بايد داراي هدايت الكتريكي برابر هادي هم جنس به دست آمده از جدول بالا باشد. براي سیم ارت –نول رعايت بندهاي ذكر شده نيز الزامي است.

براي مدارهايي كه سیم ارت PE آن همراه مدار (رشته اي از كابل يا رشته اي از يك مدار در داخل لوله) نبوده و در يك مسير و به صورت جدا اجرا شده باشد، سطح مقطع آن نبايد از مقادير زير كوچكتر باشد:

  1. 2.5 ميلي متر مربع براي سیم ارت مسي يا 16 ميلي متر مربع براي سیم ارت آلومينيومي، اگر سیم ارت از حفاظت مكانيكي كافي برخوردار باشد .
  2. 4 ميلي متر براي سیم ارت مسي يا 16 ميلي متر مربع براي سیم ارت آلومينيومي، اگر سیم ارت از حفاظت مكانيكي برخوردار نباشد .

سیم ارت PE همراه مدار (مدارهاي داخل لوله و مجراها) بايد هادي عايق دار باشند .در موارد ديگر نيز مانند مدارهاي داخل كانال و سيني و نردبان كابل ها، به منظور حفاظت در برابر خوردگي و امكان شناسايي آن هادي لازم مي نمايد كه از هادي عايق دار براي سیم ارت PE استفاده شود.

در صورت اجبار، چنانچه سیم ارت به صورت مشترك براي دو يا چند مدار مورد استفاده قرار گيرد، بايد سطح مقطع سیم ارت معادل با بزرگترين سطح مقطع سیم ارت مدارها انتخاب گردد.

جدول سطح مقطع هادي حفاظتي سیم ارت

سطح مقطع کابل هم بندي ارت:
سطح مقطع سیم ارت هم بندي اصلي به قرار زير مي باشد:

  1.  سطح مقطع سیم ارت هم بندي اصلي نبايد از 6ميلي مترمربع براي هادي مسي، 16 ميلي مترمربع براي هادي آلومينيومي و 50 ميلي مترمربع براي هادي فولادي كوچكتر باشد.
  2. از طرف ديگر سطح مقطع سیم ارت ها در تاسيسات هر چه باشد، لزومي نخواهد داشت سطح مقطع کابل ارت هم بندي از 25 ميلي متر مربع براي مسي و يا سطح مقطع معادل آن (از نظر هدايت الكتريكي) براي آلومينيوم و فولاد بزرگتر باشد.
  3.  بين دو سطح مقطع بندهاي الف و ب سطح مقطع سیم ارت هم بندي اصلي نبايد از نصف سطح بزرگترين سیم ارت در تاسيسات و متصل به ترمينال اصلي اتصال زمين كوچكتر باشد.

سیم ارت هاي هم بندي اصلي به ترمينال اصلي يا شينه اصلي اتصال ارت وصل مي گردند . سطح مقطع سیم ارت هم بندي اضافي: سطح مقطع سیم ارت هم بندي اضافي نبايد از مقادير زير كوچكتر باشد:

  1.  2.5 ميلي مترمربع براي سیم ارت مسي يا 16 ميلي مترمربع براي کابل آلومينيومي، اگر سیم ارت هم بندي اضافي از حفاظت مكانيكي برخوردار باشد.
  2. 4 ميلي مترمربع براي سیم ارت مسي يا 16 ميلي مترمربع براي سیم آلومينيومي، اگر سیم ارت هم بندي اضافي از حفاظت مكانيكي برخوردار نباشد.

تبصره: در حمام و دوش ها سطح مقطع هادي هم بندي نبايد از 4ميلي متر مربع براي سیم ارت مسی كمتر باشد.

سطح مقطع سیم ارت هم بندي اضافي كه بدنه هادي 2 دستگاه الكتريكي را به هم وصل مي كند نبايد از سطح مقطع كوچكترين سیم ارت PE يا PEN در مدار تغذيه كننده و متصل به بدنه هاي هادي 2 دستگاه مذكور كوچكتر باشد . حداقل سطح مقطع سیم ارت هم بندي اضافي كه بدنه هادي دستگاهها و تجهيزات الكتريكي را به قسمت هاي هادي بيگانه وصل مي كند نبايد از نصف سطح مقطع سیم ارت در مدار تغذيه كننده دستگاه الكتريكي كوچكتر باشد.
مي توان اجزاي فلزي ساختمان را به عنوان قسمتي از مسير هم بندي به تنهايي يا همراه با هادي هاي ديگر به عنوان سیم ارت هم بندي اضافي به كار گرفت. سیم ارت هم بندي براي هم ولتاژ كردن (اصلي و اضافي) مي تواند به صورت بدون عايق (لخت) اجرا گردد .ولي لازم به ذكر است كه استفاده از کابل ارت عايق دار براي اين منظور ممنوعيت مقرراتي ندارد. در آشپزخانه منازل مسكوني الزامي به هم بندي اضافي نيست .

چنانچه كمترين شكي نسبت به كارايي قطع وسايل خودكار مدار وجود داشته باشد در اينصورت از هم بندي اضافي براي هم ولتاژ كردن استفاده مي گردد. الكترود زمين براي انشعاب برق فشار ضعيف اعم از اينكه انشعاب برق مشترك برق تكفاز باشد يا سه فاز، بايد حداقل 1اتصال ارت ايمني براي آن پيش بيني شود .

در شهرها، شهركها و مجموعه ها با توجه به شرايط ذكر شده در زير، الكترودهاي اتصال ارت بايد از نوع اساسي يا از نوع ساده باشد. در ساير موارد انتخاب با مجري مقررات خواهد بود:

  1. براي مشتركان با كنتور تكفاز يا سه فاز تا 32 آمپر يك الكترود ارت ساده با حداقل عمق 2متر در زمين بكر استفاده شود.
  2.  براي مشتركان با كنتور برق از 32 آمپر و بالاتر تا 75 آمپر سه فاز يا مجموعه هاي داراي چندين مشترك كه كنتورهاي آ نها در يك نقطه متمركز باشد. و جمع جريان هاي نامي كنتورهاي هر فاز با اعمال ضريب همزماني، از 75 آمپر تجاوز نكند. از يك الكترود ارت ساده به عمق 4 متر يا دو الكترود ارت به عمق 2 متر و حداقل فاصله 4 متر از يكديگر در زمين بكر استفاده شود.
  3.  براي مشتركان با كنتور بيش از 75 آمپر سه فاز يا مجموعه هاي داراي چندين مشترك كه كنتورهاي آن ها در يك نقطه متمركز باشد و جمع جريان هاي نامي كنتورهاي هرفاز با اعمال ضريب همزماني از 75 آمپر تجاوز كند يك اتصال ارت اساسي يا اتصال ارت مشابه پست ترانسفورماتور تغذيه كننده آن استفاده شود.
  4. در مورد مجموعه هايي كه كنتورهاي برق آ نها در بيش از يك نقطه متمركز يا بصورت انفرادي نصب شده است و فاصله آن ها نيز بيش از 8 متر باشد، هر نقطه تمركز يا كنتور انفرادي يك مشترك به حساب مي آيد. و در مورد آن ها طبق بندهاي الف –ب –پ فوق الذكر عمل خواهد شد.

الكترود يا الكترودهاي ارتینگ پست ترانسفورماتور شرکت توزیع برق

براي حفاظت سيستم و تأمين ايمني، هر پست ترانسفورماتور بايد مجهز به اتصال سیستم هاي ارتینگ مطمئن باشد .مقاومت كل اتصال ارتینگ هادي نقطه خنثي(نول) يا سیم ارت –نول PEN نبايد از 2 اهم تجاوز كند. در نزديكي هر پست بايد حداقل يك اتصال ارتینگ اساسي احداث شود .اتصال ارت هاي ديگر بايد در ادامه خطوط تغذيه كننده يا تابلو هاي برق اصلي بعد از پست ترانسفورماتور (نقاط تغذيه مشتركين) احداث شوند .

انتخاب نوع اتصال ارتینگ با توجه به بخش قبل (الكترود ارت انشعاب فشار ضعيف) به عمل مي آيد. در پست برق هر دو ولتاژ متوسط ( 11 ، 20 و 33 كيلوولت) و فشار ضعيف 400/231 ولت در كنار هم وجود دارند .در صورت اتصال كوتاه بين يكي از فازهاي فشار متوسط با بدنه هادي تجهيزات فشار متوسط، حوزه اثر اين اتصالي در شبكه فشار ضعيف نيز تا دورترين نقطه ادامه خواهد داشت(دورترين تجهيز مصرفي از پست برق).

 بنابراين براي تامين ايمني و حفاظت سيستم برق فشار متوسط و فشار ضعيف و نيز پست برق بسته به شرايط محيطي، فضاي اختصاص يافته به پست برق و نيز ورودي و خروجي خطوط برق فشار متوسط و فشار ضعيف (خطوط هوايي و زميني) لازم است كه يكي از گزينه هاي زير جهت 2 الكترود اتصال ارتینگ و يا 1 الكترود براي حفاظت سيستم و ايمني، بسته به شرايط و امكانات، انتخاب و اجرا شوند:

1. در صورتي كه امكان احداث 2 الكترود ارت (به منظور حفاظت سيستم و ايمني) مستقل از هم، از نظر شرايط و امكانات فراهم باشد .به طوري كه:
الف) فاصله بين 2 الكترود ارت فشار متوسط و فشار ضعيف كمتر از 20 متر نباشد (براي جلوگيري از اثر حوزه ولتاژ روي همديگر – گراديان ولتاژ) .اين موضوع در صورت وجود الكترود ارت برق فشار متوسط در ساختمان پست برق موجود در همسايگي ساختمان مورد احداث و يا برعكس نيز بايد رعايت گردد.
ب) هيچ گونه ارتباط هادي در فاصله بين 2 الكترود زمين وجود نداشته باشد (از قبيل لوله هاي آب، گاز و غيره دفن شده و همچنين فونداسيون بتن آرمه ساختمان ها)

چنانچه تفكيك عايقي تابلوهاي برق فشار ضعيف از تابلوهاي فشار متوسط، ترانسفورماتور و سازه فلزي پست برق تامين و تضمين شده باشد (مانند جداسازي تابلوي فشار ضعيف با كف پوش هاي عايق از اسكلت فولادي و تجهيزات فشار متوسط) بايد بدنه تابلوي فشار ضعيف و نول فشار ضعيف به الكترود ارت ايمني (دورتر از سازه پست، با فاصله حداقل 20 متر) متصل شود. و كليه بدنه هاي تابلوي فشار متوسط، ترانسفورماتور و كليه قطعات فلزي سازه پست به الكترود اتصال زمين حفاظتي (داخل يا مجاور پست) متصل گردد.

2. چنانچه امكان تفكيك و جداسازي عايقي تابلوهاي برق فشار ضعيف ازتجهيزات برق فشار متوسط و سازه فلزي پست برق وجود نداشته باشد:
در اين حالت بايد بدنه تابلوهاي فشار ضعيف و بدنه هاي تابلوهاي فشار متوسط و ترانسفورماتورها (تجهيزات فشار متوسط) و همچنين كليه اجزاي فلزي سازه پست برق به الكترود ارت متصل گردد. و نول فشار ضعيف با استفاده از كابل و غلاف كابل غير فلزي (ايزوله از تماس با زمين و اجزاء فلزي) به الكترود اتصال ارت ايمني در فاصله حداقل 20 متري از پست برق اتصال داده شود.
در حالتي كه پست برق داراي 2 الكترود اتصال ارت به منظور حفاظت سيستم و ايمني باشد و بدنه تابلوهاي برق فشار ضعيف همراه با بدنه تابلوها و تجهيزات فشار متوسط به الكترود ارت و نول برق فشار ضعيف به الكترود زمين ايمني متصل باشد تابلوهاي برق فشار ضعيف بايد با درجه عايق بندي بالاتري نسبت به ولتاژ اسمي بين فاز و نول انتخاب شده و براي سطح عايق بندي و زمان قطع كليد فشار متوسط در اين حالت، بايد موارد جدول زير رعايت گردد.

جدول سطح عايق بندي و زمان قطع كليد فشار متوسط در سیستم ارتینگ

Un:ولتاژ اسمي بين فاز و نول در طرف فشار ضعيف          t:مدت زمان برحسب ثانيه

در صورتي كه احداث 2 الكترود ارت مستقل امكان پذير نباشد، بايد از 1 الكترود ارت مشترك براي هر 2 منظور حفاظت سيستم و ايمني استفاده كرد .در اين حالت مقاومت كل الكترود ارت نسبت به جرم زمين نبايد از 1 اهم تجاوز نمايد. چنانچه در يك پست برق خطوط ورودي و خروجي برق فشار متوسط همگي كابلي باشند و طول هر يك از خطوط ورودي و يا خروجي به پست كمتر از 3 كيلومتر نباشد .مي توان براي هر 2منظور حفاظت سيستم و ايمني از 1الكترود ارت استفاده كرد .

لازم به ذكر است كه در صورتي كه طول هر يك از خطوط ورودي و يا خروجي به پست برق كمتر از 3 كيلومتر باشد بايد از 2 الكترود ارت مستقل و مجزا از هم استفاده شود. اگر همه يا قسمتي از كابلهاي متصل به پست برق اعم از فشار متوسط و برق فشار ضعيف داراي زره فولادي در پوشش لايه بيروني كابل بوده و اين زره فولادي در طول مسير كابل در تماس با زمين باشد و طول كل اين كابل ها 1 كيلومتر و يا بيشتر باشد، ميتوان براي هر 2 منظور حفاظت سيستم و ايمني از 1 چاه ارت استفاده كرد.
تبصره: در صورت استفاده از 1 چاه ارت براي هر 2 منظور حفاظت سيستم و ايمني در پست برق و تأمين يكي از موارد پست كابلي بندهاي قبل توصيه ميشود كه مقاومت كل سيستم در اين حالت ( 1 الكترود ارت ) از 2 اهم تجاوز نكند.
چنانچه حتي يكي از خطوط برق فشار متوسط ورودي يا خروجي پست برق از نوع خط هوايي باشد، عليرغم مجهز بودن خط به برقگير بايد از 2 چاه ارت به منظور حفاظت سيستم و ايمني، استفاده كرد و شرط مستقل بودن 2 الكترود ارت از هم، بايد تامين شود . چنانچه حتي بخشي از خطوط ورودي و يا خروجي برق فشار متوسط به پست برق در فاصله اي كمتر از 3كيلومتر از پست برق خط هوايي باشد.

(قسمتي از خط به صورت هوايي و قسمتي از خط به صورت كابل زميني) بايد از 2 الكترود ارت به منظور حفاظت سيستم و ايمني استفاده كرد. و شرط مستقل بودن 2 الكترود از هم، بايد تامين شود. در تمام موارد فوق الذكر كه لزوم ايجاد 2 الكترود اتصال زمين به منظور حفاظت سيستم و ايمني، ضرورت پيدا كند ولي احداث 2الكترود مستقل از هم به هر دليلي امكان پذير نباشد، مي توان از 1 الكترود اتصال زمين براي پست ترانسفورماتور برق استفاده كرد.

در اين حالت بايد تمام اجزاء فلزي مدفون در زمين در محدوده پست برق (مانند لوله هاي فلزي آب، گاز و تاسيسات، ميلگردهاي بتن آرمه و اسكلت فلزي و غيره) با هم ، هم بندي شوند. و نهايتاً به ترمينال يا شينه اصلي اتصال ارت الكترود زمين حفاظتي متصل گردد. مشروط بر اينكه مقاومت كل الكترود اتصال ارت نسبت به جرم كلي زمين نبايد از 1 اهم تجاوز كند.

تبصره: در صورت استفاده از 2 الكترود اتصال زمين به منظور حفاظت سيستم و ايمني، مقاومت كل الكترود اتصال به زمين وصل مي كند، نسبت به زميني ايمني كه نقطه خنثي يا هادي خنثي ترانسفورماتور را در سيستم نيروي TN  جرم كلي زمين، نبايد از 2 اهم تجاوز كند.
حفاظت در برابر اضافه ولتاژ در پست هاي برق
براي جلوگيري از اضافه ولتاژ در شبكه برق فشار ضعيف به دليل بروز اتصال ارت در تجهيزات شبكه فشار متوسط و اثر آن در شبكه فشار ضعيف، موارد زير بايد رعايت شود:

  1.  الكترود اتصال ارت قسمت برق فشار متوسط از الكترود اتصال ارت قسمت برق فشار ضعيف (متصل به نول ترانسفورماتور) مجزا و مستقل از هم اجرا گردد. در اين صورت پست برق داراي 2الكترود ارت مستقل خواهد بود .

تبصره : 1الكترودهاي ارتینگ قسمت برق فشار متوسط و فشار ضعيف هر كدام بايد به ترمينال يا شينه اصلي ارتینگ مخصوص خود وصل شوند.
تبصره : 2پيش بيني و اجراي الكترودهاي سیستم ارتینگ مجزا و مستقل در پست برق، براي قسمت برق فشار متوسط و برق فشار ضعيف، يعني 2الكترود براي هر پست مطمئن تر از 1الكترود ارتینگ مشترك مي باشد.

  1. در صورتي كه به دلايل محدوديت هاي اجرايي و يا شرايط طرح، فاصله مناسب بين 2الكترود فراهم نشود و الكترودها در حوزه ولتاژ هم قرار گيرند و يا به دلايل وجود اجسام فلزي مدفون در محل ايجاد 2الكترود اتصال ارتینگ مستقل امكان پذير نباشد، ايجاد الكترود مشترك براي سيستم هاي اتصال ارتینگ برق فشار متوسط و برق فشار ضعيف الزامي مي گردد .

در اين صورت مقاومت الكتريكي اتصال ارتینگ در 1الكترود مشترك براي سيستم هاي برق فشار متوسط و برق فشار ضعيف، نبايد از 1اهم تجاوز كند.

تبصره :در صورتي كه امكان دستيابي به مقاومت 1اهم در الكترود اتصال ارتینگ مشترك امكان پذير نباشد، كليدهاي حفاظتي اتوماتيك تابلوهاي فشار متوسط در پست برق در زمان مناسب(در زماني كمتر يا سريع تر)، جريان اتصالي در شبكه فشار متوسط را قطع كند.
براي حفاظت مصارف 3فاز موتوري و يا ساير مصارف برقي ديگر كه قطع فاز و جابه جايي فاز به آ نها آسيب مي رساند، بايستي از رله كنترل فاز و يا هر مكانيسم مشابه ديگر، استفاده گردد. وسايل و لوازم الكتريكي كه ممكن است در اثر كاهش احتمالي ولتاژ دچار آسيب ديدگي و خسارت شوند، بايد در مقابل كاهش ولتاژ حفاظت شوند.
حفاظت در برابر اضافه ولتاژ ناشي از اثرات صاعقه
تجهيزات، دستگاه ها و سيستم هاي مختلف تاسيسات برقي از جمله دستگاه هاي الكترونيكي حساس و گران قيمت،شبكه هاي كامپيوتري ، دکل های مخابراتی و سيستمهاي فن آوري اطلاعاتIT كه امروزه در ساختمانهاي بزرگ و يا خاص بصورت گسترده مورد استفاده قرار ميگيرند، بايد در مقابل اضافه ولتاژ ناشي از اثرات صاعقه حفاظت گردند .

اين تجهيزات حفاظتي اصطلاحاً برقگير حفاظتي ناميده ميشوند. كه براي محدود كردن اثرات اضافه ولتاژ ناشي از صاعقه روي تاسيسات برق از جمله شبكه توزيع نيرو ، در تابلو ورودي برق اصلي و يا پست برق ساختمان و يا ساير تابلوهاي برق مورد استفاده قرار مي گيرند و داراي الزاماتي به قرار زير ميباشند:

  1.  تجهيزات برقگير حفاظتي در صورت نياز، در اولين تابلو برق در نقطه ورودي و محل تحويل نيروي برق به ساختمان(سرويس مشترك) و يا در اولين تابلوي برق فشار ضعيف تابلوي اصليMDP در سيستم توزيع نيرو در نظر گرفته شود.
  2.  اضافه ولتاژ ناشي از صاعقه به بعضي از دستگا ههاي الكترونيكي حساس و گران قيمت و يا مشابه آن ها، آسيب رسانده و كاركرد آن ها را مختل مينمايد .تابلوهاي تغذيه كننده دستگاه هاي فوق بايد علاوه بر دارا بودن ساير حفاظتهاي لازم ديگر، تجهيزات برقگير حفاظتي مخصوص به خود را نيز داشته باشد.
  3. تجهيزات برقگير حفاظتي در هر تابلوي برق بايد با يك برچسب مخصوص و دائمي مشخص شده باشد.
  4.  تجهيزات برقگير حفاظتي براساس سطح و يا تراز ولتاژ حفاظت، جريان تخليه الكتريكي، جريان حداكثر و يا ضربه و ساير مشخصات ديگر آ نها انتخاب ميگردند.

تبصره :لازم به ذكر است كه در تاسيسات برق230/400 ولت، سطح و يا تراز ولتاژ عملكرد برقگير حفاظتي  2.5 كيلو ولت بيشتر نمي باشد.

محل قرارگيري وسيله حفاظتي و برقگير حفاظتي

محل قرارگيري وسيله حفاظتي و برقگير حفاظتي در سيستمهاي نيرويIT وTT ،TNدر شكل هاي زير نمايش داده شده است .

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم نيروي TN (سه فاز)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم برق TN (سه فاز)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم نيروي TT با قرارگيري برقگير حفاظتي در طرف تغذيه بار و بعد از كليد حفاظتي جريان باقي مانده (RCD)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم برق TT با قرارگيري برقگير حفاظتي در طرف تغذيه بار و بعد از كليد حفاظتي جريان باقي مانده (RCD)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم نيروي TT با قرارگيري برقگير حفاظتي قبل از كليد حفاظتي جريان باقي مانده (RCD)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم برق TT با قرارگيري برقگير حفاظتي قبل از كليد حفاظتي جريان باقي مانده (RCD)

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم نيروي IT

شكل طرحواره نصب برقگير حفاظتي در شبكه توزيع سيستم برق IT و ارتینگ

توضيحات علائم شكلها به قرار زير است

3:ترمينال يا شمش اتصال ارتینگ اصلي

 4:برقگير حفاظتي

5:اتصال هادي حفاظتي به برقگير حفاظتي با گزينه هاي 5a یا 5b

6:تجهيزاتي كه بايد محافظت شود

7:كليد حفاظتي جريان باقي مانده

f1:وسيله حفاظتي اصلي تابلو

RA:الكترود اتصال ارتینگ تاسيسات برق

f2: وسيله حفاظتي برقگير حفاظتي (به توصيه سازنده برقگير حفاظتي)

RB:الكترود اتصال ارتینگ سيستم نيرو

PE:هادي ارت   N: هادي نول    3 L1 ،L2 ،– L:فازها

مطالب مرتبط:

شرکت آسان ژنراتور در زمینه برق صنعتی و دیزل ژنراتور فعال می باشد. نوشته 1400/3/16




برچسب ها مقاله برق