وریستور دیزل ژنراتور چیست؟

وریستور (Varistor) در دیزل ژنراتور یک قطعه‌ی حفاظتی بسیار مهم در بخش برق و کنترل است.

وریستور چیست؟

وریستور یک مقاومت وابسته به ولتاژ (VDR) است؛ یعنی: در ولتاژ عادی ➜ مقاومت خیلی بالا دارد (تقریباً جریان عبور نمی‌دهد) در ولتاژ ناگهانی و بالا (Surge) ➜ مقاومتش به‌سرعت کم می‌شود و ولتاژ اضافی را تخلیه می‌کند.

نقش وریستور در دیزل ژنراتور

در دیزل ژنراتورها، وریستور معمولاً برای موارد زیر استفاده می‌شود:

1.  محافظت از AVR
2.  محافظت از برد کنترل (مثل Deep Sea، Datakom، ComAp)
3.  حفاظت از سیم‌پیچ ژنراتور
4.  جلوگیری از آسیب ناشی از قطع و وصل ناگهانی بار
5.  مهار ولتاژهای لحظه‌ای ناشی از صاعقه یا نوسان شبکه

محل نصب وریستور

محل نصب وریستور بسته به طراحی ژنراتور: روی خروجی فاز به نول ژنراتور روی ورودی تغذیه برد کنترل داخل تابلو کنترل یا نزدیک AVR

علائم خرابی وریستور

اگر وریستور خراب شود ممکن است: فیوزها بی‌دلیل بسوزند AVR بسوزد ولتاژ خروجی ناپایدار شود برد کنترل آسیب ببیند ژنراتور در لحظه‌ی استارت یا قطع بار خطا بدهد نکته مهم: وریستور معمولاً فدای مدار می‌شود؛ یعنی خودش می‌سوزد تا قطعات گران‌تر سالم بمانند.

تست وریستور با مولتی‌متر: در حالت عادی باید مقاومت خیلی بالا (OL) نشان دهد اگر اتصال کوتاه یا مقاومت کم داشت ➜ خراب است (تست دقیق‌تر فقط با منبع ولتاژ قابل تنظیم انجام می‌شود)

تفاوت وریستور با MOV و TVS MOV

رایج‌ترین نوع وریستور در دیزل ژنراتور TVS دیود سریع‌تر است ولی توان جذب انرژی کمتری دارد برای ژنراتورها معمولاً MOV صنعتی استفاده می‌شود 

محل دقیق وریستور در ژنراتورهای کامینز، دویتز، پرکینز ولوو

محل نصب وریستور در دیزل ژنراتور محل ثابتِ واحدی ندارد، اما در عمل طبق نوع سیستم، چند جای دقیق و استاندارد دارد که در بیشتر ژنراتورها (کامینز، دویتز، پرکینز، ولوو…) مشترک است:

1️⃣ روی خروجی ژنراتور (مهم‌ترین محل)

داخل تابلو کنترل یا ترمینال باکس آلترناتور

حالت تک‌فاز

بین فاز (L) و نول (N)
حالت سه‌فاز

بین:

L1 – N

L2 – N

L3 – N یا در بعضی طراحی‌ها:
بین فازها (L1-L2، L2-L3، L3-L1)
📌 این محل برای مهار ولتاژهای لحظه‌ای ناشی از:

قطع و وصل بار

نوسان بارهای القایی (موتور، پمپ، کمپرسور)

2️⃣ روی ورودی AVR (خیلی رایج)

روی سیم‌های تغذیه AVR که از خروجی آلترناتور می‌آیند

معمولاً بین دو سیم ورودی AVR

نزدیک خود AVR نصب می‌شود
📌 هدف:

جلوگیری از سوختن AVR در شوک‌های ولتاژی

محافظت از رگولاتور ولتاژ که بسیار حساس و گران است

3️⃣ روی تغذیه برد کنترل (Deep Sea – Datakom – ComAp)

داخل تابلو کنترل

بین + و – تغذیه 12V یا 24V DC

یا بین فاز و نول ورودی AC برد
📌 کاربرد:

محافظت از برد کنترل هنگام استارت، استاپ یا خطای باتری

جلوگیری از آسیب ناشی از نویز استارتر

4️⃣ روی بوبین کنتاکتور یا رله‌ها

(در ژنراتورهای صنعتی حرفه‌ای)

موازی با بوبین کنتاکتور

معمولاً همراه با RC Snubber یا دیود هرزگرد
📌 جلوگیری از:

ضربه ولتاژ هنگام قطع بوبین

انتقال نویز به برد کنترل

5️⃣ داخل ترمینال باکس آلترناتور

در بعضی آلترناتورها (مثل Stamford یا Mecc Alte):

وریستور یا سرج‌ارستر به‌صورت کارخانه‌ای نصب شده

بین خروجی سیم‌پیچ و بدنه یا نول

⚠️ نکات خیلی مهم نصب

وریستور حتماً موازی نصب می‌شود (نه سری)

ولتاژ نامی وریستور باید بالاتر از ولتاژ کاری ژنراتور باشد

نزدیک مصرف‌کننده حساس نصب شود (AVR، برد)

اگر وریستور سوخت ➜ حتماً تعویض شود (خودبه‌خود ترمیم نمی‌شود)

شرکت آسان ژنراتور دانیال فعال در زمینه :

• قطعات و لوازم دیزل ژنراتور
•   تعمیر دیزل ژنراتور
•  آموزش سرویس ، تعمیر و نگهداری دیزل ژنراتور
• تامین و فروش لوازم یدکی موتورهای دیزل، قطعات دیزل ژنراتورهای دیزلی و گازی
• برق صنعتی - اتوماسیون - تابلو برق
• تضمین و گارانتی تمامی قطعات و خدمات بصورت یک ساله و خدمات پس از فروش 10 ساله تمامی برندهای دیزل ژنراتور  کامینز پرکینزکاترپیلار کوماتسو،  کامینز پرکینز بنز ولوو دویتس  MWM MAN لیستر درمن لمبردینی بادویین  MTU زیمنس استمفورد مکالته لوری سومر چینی موتورسازان تراکتور سازی تبریز اشکودا